Jaarrapportage 2021-2022 | December 2022

Jaarrapportage 2021-2022

December 2022

Samenwerking | 4 actielijnen

De cruciale succesfactor voor elk convenant is samenwerking. Die samenwerking gaat binnen het Convenant Voedingsmiddelen over 4 actielijnen: due diligence support, impactprojecten, toegang tot herstel en kennissessies. Wat is er in het vierde convenantsjaar bereikt?

Actielijn 1

Due diligence support | Ondersteuning voor (mkb-)bedrijven

Een belangrijk doel van het convenant is bedrijven ondersteunen in hun due diligence proces. De werkgroep due diligence support heeft hiervoor de afgelopen jaren verschillende instrumenten ontwikkeld, waaronder de online IMVO self-assessment tool en het IMVO-stappenplan. Daarnaast is er via webinars en trainingen een begin gemaakt met het opzetten van een Local Expert Network.

  • Online IMVO self-assessment tool
    De online self-assessment tool is in twee versies beschikbaar: de uitgebreide vragenlijst (ook in een Excel-versie) voor het grotbedrijf en een aangepaste, interactieve versie voor het mkb. De mkb-versie is in 2022 bijgewerkt en voor de derde keer ingezet. Het is nu ook mogelijk om alle antwoorden te downloaden en deze intern te delen. De bijbehorende kennisbank wordt constant actueel gehouden met nieuwe informatie en events. Zo is de factsheet voor cashew geactualiseerd en wordt er binnenkort een uitgebreide risicoanalyse van de rijstketen gepubliceerd. Uit de webtool bleek dat rijst vaak wordt ingekocht, maar dat de risico’s daarvan niet altijd bekend zijn. De documenten zijn ook te downloaden via de convenantswebsite. Bedrijven die met de monitoring hebben meegedaan, kunnen een vervolggesprek aangaan met convenantspartijen om vraagstukken te bespreken en kennis uit te wisselen.

Eric Baute


R&D&Q-manager Iglo Nederland

“Het assessment laat zien waar we als bedrijf staan en wat er nog te verbeteren valt. Dat is belangrijk om te weten. Onze deelname aan het convenant is vrijwillig, maar als er straks wetgeving van kracht wordt, dan moeten we laten zien dat we aan de eisen voldoen. En zelfs als we daaraan voldoen, blijft er nog veel te verbeteren in de ketens, daar ben ik van overtuigd.”



LEES VERDER

  • Initiatief Local Expert Network 
    In 2022 is een start gemaakt met het opbouwen van het Local Expert Network, een initiatief van alle maatschappelijke organisaties in het convenant, gefinancierd door het Fonds Verantwoord Ondernemen (FVO) van RVO. Zo’n 50 experts in West-Afrika, Oost-Afrika, Azië en Latijns-Amerika zijn door middel van een 3-daagse training opgeleid tot risicobeoordelingsexperts voor de agrifoodsector. De training bestond uit kennisoverdracht, praktische oefeningen en casusbesprekingen, gericht op Human Rights Due Diligence-risico's. Het is de bedoeling dat de onderzoeken die de lokale experts uitvoeren, worden opgenomen in een database (een risicomatrix) die toegankelijk is voor alle convenantspartijen. Hierdoor krijgen bedrijven dieper inzicht in de risico's waarbij ze betrokken of mee te maken kunnen hebben / waaraan ze gekoppeld zijn. Het Local Expert Netwerk wordt onder meer via de Kennisbank bij de self-assessmenttool van FNLI en KNSV, bij bedrijven onder de aandacht gebracht.


Marco Dubbelt


Programmamanager Global March

“Wij vinden het heel belangrijk om zoveel mogelijk gebruik te maken van lokale experts. Daarom hebben mijn Indiase collega’s de training in Thailand gegeven.”



LEES VERDER

  • Webinar-serie Human Rights Due Diligence
    Voorbereidend op de fysieke trainingsbijeenkomsten voor lokale experts organiseerde het convenant eind 2021/ begin 2022 een serie webinars. Na een introductie-webinar over Human Rights Due Diligence en risicomanagement, werden de thema’s arbeidsomstandigheden, leefbaar loon/ inkomen, kinderarbeid en milieurisico’s behandeld. De webinars werden gefaciliteerd door CNV Internationaal, FNV, Cordaid en Global March en zijn via de convenantswebsite terug te kijken.

Actielijn 2

Projecten | Meer impact on the ground

In het vierde convenantsjaar is op twee lopende projecten voortgang gemaakt en zijn twee nieuwe initiatieven op stapel gezet.

  • Cashew-/ketenverduurzamingstraject
    Het afgelopen jaar is een traject ingezet om binnen de gehele cashewketen tot verduurzaming te komen. Samen met bedrijven, ngo’s en vakbonden is gewerkt aan een gemeenschappelijke visie waarin het pad wordt verkend om vanaf 2030 in de hele keten duurzame cashew te produceren, te sourcen en te verwerken. Vanuit die gezamenlijke visie wordt een aanpak besproken langs de lijnen van de OESO-FAO richtlijnen. Daarbij wordt verder gekeken dan de einddatum van het convenant.


Kees Knulst en Jacob van der Duijn Schouten


Politiek adviseurs Woord en Daad

Als ontwikkelingsorganisatie richten wij ons graag op concrete projecten. Zo hebben wij vorig jaar een verkenning gedaan voor een cashew-project in West-Afrika en Azië. Convenantsvoorzitter Ewald Wermuth nam daarop dit jaar het initiatief om samen met een aantal convenantspartijen tot een visie te komen op de verduurzaming van de cashewketen.”



LEES VERDER

  • Kurkuma-project India
    Woord en Daad heeft samen met specerijenfabrikant NedSpice en leverancier Fuchs in oktober 2022 een voorstel ingediend bij het FVO van RVO voor een kurkuma-project in India. Het doel is om inzicht te krijgen in de risico's van de internationale kurkuma-waardeketen en de aanpak die nodig is om kleinschalige kurkumaboeren in de regio Andhra Pradesh van een leefbaar inkomen te voorzien. Als de aanvraag wordt goedgekeurd, gaat de Indiase partner van Woord en Daad, Job Booster, aan de slag met het onderzoek.



Het doel van het leefbaar loon-bananenproject is om het gat tussen betaald loon en leefbaar loon inzichtelijk te maken en dit binnen 5 jaar voor 75 procent te dichten, zodat arbeiders op bananenplantages hun gezinnen kunnen onderhouden en in staat zijn hun kinderen naar school te laten gaan. Inmiddels is 75 procent van de totale Nederlandse inkoop van bananen in kaart gebracht; vorig jaar was dit 42 procent. Het Nederlandse inkoopvolume van de 217 onderzochte plantages bedraagt gemiddeld 3 procent. Met de door IDH ontwikkelde Salary Matrix en met hulp van leveranciers is hierdoor beter inzicht verkregen in het leefbaar-loongat. Dit was in 2021 berekend op gemiddeld 9 procent en is nu bijgesteld naar 10,7 procent. Het onderzoek naar het loongat wordt de komende jaren voortgezet. Samen met ketenpartijen en convenantspartijen wordt aan oplossingen gewerkt om het gat te dichten. Het ‘Leefbaar Loon Bananencommitment’ is in 2019 ondertekend door CBL, veertien Nederlandse supermarkten en IDH.

Marloes Bruin


Sustainability manager Albert Heijn

“Samen met Superunie, onze leverancier Fyffes en Rainforest Alliance zijn wij een onderzoek gestart om concrete oplossingen te vinden. De inzichten die wij hierbij opdoen, delen we met IDH, zodat die deze kennis ook weer kan helpen verspreiden naar anderen en andere projecten. Het gaat nu om bananen, maar straks mogelijk ook om producten als ananas, thee of rozen.”



LEES VERDER

Jan Gilhuis


Senior programmamanager IDH

“Als bedrijven gezamenlijk inzetten op leefbaar loon, komt er een eind aan de concurrentie op lonen. Leefbaar loon moet de ondergrens zijn. Geen enkel bedrijf moet daar onder willen zitten. We zijn hiermee begonnen in de bananensector, maar het geldt natuurlijk ook voor alle andere sectoren.”

LEES VERDER

Het tomatenproject, een samenwerking tussen CBL en FNV, startte in 2021 met een onderzoek naar risico’s in de productieketen van ingeblikte tomaten in Zuid-Italië. Het resultaat van de impact assessment werd begin 2022 gepubliceerd en bevestigde dat er in deze keten sprake is van ernstige risico’s op het gebied van mensenrechten, waaronder illegale arbeid en uitbuiting, met name van arbeidsmigranten. Het rapport bevatte aanbevelingen om de arbeidsomstandigheden in de Italiaanse tomatenketen te verbeteren. FNV en CBL blijven daar samen aan werken.


Het CBL heeft samen met zijn leden een Actieplan opgesteld dat de supermarkten branche-breed gaan uitvoeren, zoals een verkenning van andere initiatieven in Zuid-Italië om uitbuiting en illegale arbeid tegen te gaan, betere verankering van de geïdentificeerde risico’s in bestaande standaarden, beleid en analyses, en een gezamenlijk onderzoek op Nederlands en Europees niveau naar mogelijkheden om de arbeidsomstandigheden in de keten te verbeteren. De supermarkten stellen daarnaast ook individueel actieplannen op. De andere convenantspartijen helpen waar mogelijk om de aanbevelingen uit het rapport breder door te voeren, omdat het probleem van arbeidsmigranten breder speelt dan alleen in Zuid-Italië.

Vivian Vaessen en Jos Hendriks

Beleidsmedewerkers FNV

Het feit dat we in dit project vanaf het begin samen zijn opgetrokken, en zowel CBL als FNV het onderzoek zelf hebben gefinancierd, heeft zeker geholpen. Het heeft ons ook dichter bij elkaar gebracht en tot meer begrip geleid. We hebben hetzelfde doel voor ogen: goede arbeidsomstandigheden en eerlijke lonen voor de werknemers in het begin van de keten.”

LEES VERDER

Actielijn 3

Toegang tot Herstel | Melden en rechtzetten van misstanden

Toegang tot herstel is stap 6 in het due diligence-proces. Dit houdt in dat slachtoffers misstanden in de keten kunnen melden en genoegdoening krijgen van het bedrijf dat een misstand heeft veroorzaakt of daaraan heeft bijgedragen. De SER en FNV bereiden in overleg met CBL en KNSV een pilotproject voor, voor een sector-overstijgend klachtenmechanisme. Het doel van de pilot is om in een bepaalde regio, vooralsnog in India, een toegankelijk, legitiem, transparant en effectief klachtenmechanisme op te zetten. Naast bedrijven en brancheorganisaties uit de voedingsmiddelenindustrie, zullen ook bedrijven uit de natuursteensector bij deze sectoroverstijgende pilot aanhaken. Het klachtenmechanisme wordt belegd bij een organisatie die zaakbehandelaars kan uitsturen om klachten op locatie te onderzoeken. De bedrijven die bij de pilot zijn betrokken, worden geïnformeerd over klachten die hun producenten of leveranciers aangaan, zodat zij gezamenlijk hun invloed kunnen aanwenden om misstanden recht te zetten.

Jennifer Muller 


Manager duurzaamheid CBL

“Het is ingewikkeld en niet efficiënt om als bedrijf in je eentje een klachtenmechanisme in te richten. Dat moet je als sector gezamenlijk doen en mogelijk zelfs sectoroverstijgend. Daarom is het belangrijk dat er aan een pilot wordt gewerkt.”



LEES VERDER

Actielijn 4

Kennissessies | Verdiepen en uitwisselen van kennis en ervaring

Het convenant organiseert kennissessies, trainingen en intervisiebijeenkomsten om de leden van de brancheorganisaties te ondersteunen bij het uitvoeren van IMVO-risicomanagement. De kennissessies worden zowel door de branches als door het SER-secretariaat georganiseerd, in samenwerking met ngo’s en vakbonden.

De SER heeft samen met de maatschappelijke organisaties in 2022 een succesvolle Due Diligence Roadshow gehouden. Op vijf plaatsen verspreid door het land werden in totaal zes 2-daagse due diligence trainingen georganiseerd. Daaraan deden in totaal 67 vertegenwoordigers van bedrijven uit de voedingsmiddelensector mee. Daarnaast namen ook vertegenwoordigers van maatschappelijke organisaties en ministeries deel aan de trainingen, wat deelnemende partijen extra inzichten bood. In de training worden de belangrijkste aspecten van IMVO en internationale richtlijnen als de UNGP’s en de OESO-richtlijnen stap voor stap uitgelegd. De nadruk ligt op de toepassing daarvan in de praktijk. Er is ruimte om best practices te delen en in te zoomen op specifieke risico’s als kinderarbeid, sociale dialoog en vrijheid van vakvereniging. Vanwege het succes en de vraag van bedrijven wordt de training ook in 2023 aangeboden. Daar kunnen ook bedrijven uit andere sectoren bij aansluiten.

Renée van den Elsen


Adviseur duurzaamheid en communicatie Nedspice

“Omdat wij direct contact hebben met de boeren in ons NFPP-programma, kunnen wij voorkomende risico’s gemakkelijker identificeren en aanpakken. Voor indirecte supply chains ligt dit anders. In dat verband kan ik ieder bedrijf met internationale waardenketens aanraden om deel te nemen aan een bijeenkomst in de Due Diligence Roadshow, georganiseerd door de SER. Tijdens de training worden verschillende value chains onder de loep genomen en krijg je praktische handvatten waar je direct mee aan de slag kunt.”



LEES VERDER

  • Nevi-training IMVO en inkoop
    In januari 2022 vond de eerste training ‘IMVO en inkoop’ plaats. Deze training richt zich speciaal op inkopers in de voedingsmiddelenindustrie. De training is een initiatief van het IMVO Convenant Voedingsmiddelen in samenwerking met Nevi, het kennisnetwerk voor inkoop- en supply management. In februari 2022 was er een terugkomdag om met elkaar te reflecteren op de geleerde stof en om kansen en uitdagingen uit de praktijk te delen.


  • MKB-intervisiebijeenkomst
    Het afgelopen convenantsjaar is er een derde mkb-intervisiebijeenkomst gehouden. In deze kleinschalige bijeenkomsten wisselen mkb-leden van FNLI en KNSV ervaringen uit over due diligence. De derde bijeenkomst ging over het thema IMVO-communicatie, zowel intern, naar medewerkers, als extern, naar leveranciers, klanten en andere stakeholders. In het laatste convenantsjaar worden de intervisiebijeenkomsten voortgezet. Geïnteresseerde bedrijven kunnen zich via de branchevereniging aansluiten.

  • IRBC Webinar HAS/Convenant: resultaten due diligence onderzoek
    Studenten van de International Food & Agribusiness van de HAS Hogeschool presenteerden op een webinar in januari 2022 de resultaten van zeven due diligence ketenanalyses die zij voor FNLI-leden hadden uitgevoerd. De analyses betroffen sinaasappelen, aardbeien, haver, kokosnoot, rozijnen, tarwe en komkommers. Dit leidde per product tot een infographic en aanbevelingen voor betrokken bedrijven. Het webinar was onderdeel van een samenwerking tussen het convenant, de FNLI en HAS, met als doel de gezamenlijke kennis over verantwoorde internationale ketens in de voedingsmiddelensector te vergroten en bij studenten onder de aandacht te brengen.