Jaarrapportage 2018-2019 | Oktober 2019
Samenwerking
De onderhandelingen over het convenant hebben twee jaar geduurd. Na de ondertekening begon de samenwerking daadwerkelijk vorm te krijgen en hebben de partijen elkaar beter leren kennen. De meerwaarde van samenwerking is dat partijen elkaar scherp houden, doordat iedere partij specifieke kennis, expertise en netwerken meebrengt.
De Nederlandse verzekeringssector wil als geheel stappen zetten om te voldoen aan de UNGP's en OESO-richtlijnen. Grote verzekeraars hebben hun bedrijfsprocessen vaak al ingericht voor ESG-due diligence en hebben hiervoor ook capaciteit beschikbaar. Middelgrote en kleinere verzekeraars hebben op dit gebied vaak minder capaciteit en mogelijkheden. Ook daarin kunnen verzekeraars elkaar binnen het convenant ondersteunen en versterken.
De inbreng van vakbond, ngo’s en overheid helpt verzekeraars om risico’s concreet te maken, te prioriteren, aan te pakken en (toegang tot) herstel en verhaal te bieden. Omdat het onmogelijk is om alle risico’s tegelijk aan te pakken, worden – in lijn met de OESO-richtlijnen – eerst de meest ernstige risico’s aangepakt.
In het eerste convenantsjaar zijn vier gezamenlijke werkgroepen van start gegaan:
- De werkgroep Monitoring heeft vragenlijsten opgesteld die door verzekeraars, overheid, ngo’s en vakbond worden ingevuld. Dit gebeurt jaarlijks om de voortgang meetbaar te maken.
- De werkgroep Thema’s heeft vijf specifieke ESG-thema’s uitgewerkt als handvat voor verzekeraars om due diligence vorm te geven. Experts van de partijen werken in sub-groepen aan de onderwerpen dierenwelzijn, kinderrechten, landrechten, klimaatverandering, controversiële wapens en controversiële wapenhandel.
- De werkgroep Gezamenlijke prioriteiten bespreekt complexe casussen om aan de hand van best practice en lessons learned hun aanpak te verbeteren. Zo wordt er een voorbeeld set aan due diligence-vragen ontwikkeld die verzekeraars kunnen gebruiken om de juiste vragen te stellen aan de bedrijven waarin zij investeren. Ook werken verzekeraars aan een effectieve toegang tot herstel en verhaal (remediation). Zie ook de twee verslagen (rechtsbovenin).
- Het jaarthema voor het eerste jaar lag al vast in het convenant: klimaatverandering en energietransitie. De werkgroep Jaarthema is aan de slag gegaan om een vertaalslag te maken van de convenantsafspraak naar concrete afspraken en plannen rond dit thema (zie hoofdstuk Jaarthema - Klimaatverandering en energietransitie).
Naast de bijeenkomsten van de werkgroepen hebben het Verbond van Verzekeraars en Zorgverzekeraars Nederland eigen activiteiten georganiseerd om hun leden bij het convenant te betrekken en hen te informeren over wat er van hen wordt verwacht. Ook is er een bijeenkomst geweest voor de directeuren van alle deelnemende partijen, waarin vervolgafspraken zijn gemaakt over de nadere invulling van ieders rol en de gemaakte afspraken.
Verslag 1e praktijkcasus (website)
Verslag 2e praktijkcasus (website)
Video bijeenkomst (Youtube)
Peter Ras, voorzitter werkgroep
Menno van Lieshout, voorzitter werkgrp
Popuptrigger 2
Popuptrigger 3
Popuptrigger 4
Popuptrigger 5
Popuptrigger 6
Popuptrigger 7
Popuptrigger 8
Peter Ras, voorzitter werkgroep Gezamenlijke prioriteiten:
‘De dilemma’s liggen open op tafel’
In de bijeenkomsten van de werkgroep Gezamenlijke prioriteiten liggen complexe casussen en grote dilemma’s op tafel. Peter Ras, beleidsadviseur van Oxfam Novib, voert de werkgroep aan.
“In onze werkgroep bespreken we casussen met als doel daaruit lessen te trekken, zodat de verzekeraars effectiever hun rol kunnen spelen om misstanden op het gebied van mensenrechten en arbeidsrechten en schade aan het milieu en dierenwelzijn tegen te gaan. De verzekeraars hebben daarin als beleggers hun eigen verantwoordelijkheid, maar overheid, ngo’s en de vakbond kunnen helpen om scherp te krijgen wat er mis is en wat ertegen gedaan kan worden.
Tijdens de eerste bijeenkomst stond de identificatie en prioritering van ESG risico’s centraal. Eén van de casussen betrof een Amerikaans vleesverwerkend bedrijf waar schendingen van dierenrechten, arbeidsrechten en milieuovertredingen aan de orde waren. Verzekeraars gaven inzicht in hun beleggingsproces en de verschillende bronnen die zij gebruiken om ESG-risico’s te integreren in hun besluitvorming. Ngo’s gaven gedetailleerde informatie over de genoemde problemen en gaven suggesties om deze aan te pakken.
De tweede casus was een mijnbouwbedrijf in Brazilië dat verantwoordelijk was voor de ramp met de dam waarbij begin 2019 meer dan 230 doden vielen. Wat betekent die ramp voor de slachtoffers, de nabestaanden en voor de mensen die weg moesten van hun land? Hoe kun je als belegger bevorderen dat mensen gecompenseerd worden voor de geleden schade? Kun je voorkomen dat zo’n ramp zich nog een keer voordoet? En heb je alle relevante informatie om optimale beleggingsbeslissingen te nemen? Daar ging het gesprek over.
In de tweede bijeenkomst stonden dialoog en engagement met bedrijven over de aanpak van ESG-schendingen, alsmede uitsluiting van bedrijven centraal. De eerste casus ging over de palmoliesector en de risico’s op schending van landrechten, biodiversiteit en ontbossing. De tweede casus ging over controversiële wapenhandel. Het risico hierbij is dat bedrijven wapens leveren aan regimes die zich schuldig maken aan mensenrechtenschendingen. In het najaar van 2019 volgt een derde bijeenkomst over herstel en verhaal voor slachtoffers van ESG-schendingen door bedrijven.
Lessen trekken
Het doel van de casusbesprekingen is om er samen lessen uit te trekken en die later dit jaar te publiceren. Wat kunnen verzekeraars doen om in situaties als deze verbeteringen te bewerkstellingen en wat kunnen partijen binnen het convenant gezamenlijk doen? Het is verhelderend om de dilemma’s open op tafel te leggen. Al kijken we er als partijen soms verschillend naar, we krijgen beter inzicht in elkaars visie en redenering en dat brengt ons dichter bij elkaar.
Als we er in slagen om uit elke casus samen lessen te trekken en daar vervolgens ook naar te handelen, dan hebben we met dit convenant zeker iets bereikt. Door de inspanningen te intensiveren, elkaar beter te informeren en gezamenlijk op te trekken, verhogen we de druk op bedrijven om verantwoordelijkheid te nemen en misstanden in hun keten aan te pakken.”
Menno van Lieshout, voorzitter werkgroep Thema’s:
‘Themakaders helpen due diligence scherp te krijgen en te versterken’
De werkgroep Thema’s heeft zich ingezet om specifieke thema’s op het gebied van milieu, sociale omstandigheden en governance (ESG) te verduidelijken. Menno van Lieshout, senior-adviseur MVO bij Achmea, zat de werkgroep voor.
“Verantwoord beleggen betekent rekening houden met de impact van beleggingen op milieu, sociale omstandigheden en ondernemingsbestuur. Grote verzekeraars zijn daar al langer mee bezig, voor veel kleinere verzekeraars is het een hele opgave om hier vorm aan te geven. Als sector hadden we al een Code Duurzaam Beleggen, het convenant doet daar nog een paar schepjes bovenop. Alle verzekeraars moeten nu daadwerkelijk in actie komen en zich verantwoorden over wat zij in de praktijk doen om maatschappelijk verantwoord te beleggen.
We hebben dit eerste jaar benut om voor vijf belangrijke ESG-thema’s kaders op te stellen, die helpen om due diligence in het beleggingsproces op te nemen of te versterken. Ze moeten vooral praktisch en werkbaar zijn. De themakaders gaan over dierenwelzijn, kinderrechten, landrechten, klimaatverandering en over wapens en wapenhandel. Het opstellen ervan was een hele toer, maar eigenlijk begint hierna pas het echte werk: de verspreiding en implementatie ervan bij de verzekeraars, zodat zij ermee aan de slag kunnen.
De themakaders zijn volgens een vast raamwerk opgezet. We zetten eerst het belang van het thema uiteen, vervolgens inventariseren we de relevante internationale richtlijnen en initiatieven. Daarna beschrijven we de verschillende stappen in de due diligence procedure. Stap 1 is screenen welke ESG-risico’s invloed hebben op je portefeuille. Hiervoor zijn in de themakaders minimumcriteria ontwikkeld. Stap 2 is engagement. Onderzoeken wat je kunt doen om invloed uit te oefenen op die bedrijven, zodat zij misstanden op het gebied van thema’s als mensenrechten, dierenwelzijn en milieu gaan aanpakken.
Invulling engagement
Er zijn verschillende manier om invulling te geven aan engagement. Je kunt een bedrijf challengen door de dialoog aan te gaan over verbeteringen waarvan jij wilt dat het bedrijf die doorvoert. Als dat niet gebeurt, kun je overwegen om niet langer in dat bedrijf te beleggen. Je kunt er ook voor kiezen alleen nog te beleggen in bedrijven die wel voldoen aan duurzaamheidseisen. Een andere optie is om naar aandeelhoudersvergaderingen te gaan en daar met een motie of stem het beleid van een bedrijf proberen te beïnvloeden.
Engagement is een kostbaar proces. Het vergt tijd, energie en dus geld; zeker als je naar de korte termijn kijkt. Op de lange termijn levert het echter geld en rendement op, omdat je als verzekeraar grote risico’s loopt als je belegt in een bedrijf dat zich niet bezig houdt met ESG-thema’s als mensenrechten, biodiversiteit, klimaatverandering en grondstoffen. De druk op onze planeet wordt steeds groter. Een bedrijf dat daar geen oog voor heeft, komt in de toekomst in grote problemen.
Voor een verzekeraar met een groot belang in een bedrijf is het makkelijker om invloed uit te oefenen dan voor een verzekeraar met een klein belang in dat bedrijf. Maar veel kleine beleggers samen kunnen wel weer een verschil maken. Daar draagt het convenant aan bij. Er zijn weliswaar beperkingen vanuit de mededingingswetgeving, maar het convenant biedt partijen kansen om samen te werken en hun invloed te vergroten. Daar gaan we de komende jaren meer invulling aan geven.”