Aan het begin van het tweede jaar van het convenant riep de term ‘due diligence’ bij veel bedrijven nog vragen op. Er was onduidelijkheid over wat ze moesten doen om aan de OESO-richtsnoeren te voldoen. Dat maakte het voor bedrijven lastig om de afspraken om te zetten in concrete acties. Ook werd duidelijk dat bedrijven behoefte hebben aan meer begeleiding bij het uitvoeren van en rapporteren over due diligence. De werkgroep paste daarom de werkwijze aan en focust nu onder andere meer op één-op-één begeleiding.

De bedrijven gingen  op verschillende manieren aan de slag met due diligence:

• 85%  van de bedrijven publiceerde een due diligence beleid of verklaring op hun website. Hierin staat hoe een bedrijf een due diligence-proces vormgeeft.
• 38% van de bedrijven stelde in 2018-2019 een due diligence jaarverslag op, waarin wordt beschreven hoe dat jaar invulling is gegeven aan het due diligence-beleid.   
• De werkgroep deelde met elk individueel bedrijf aanbevelingen voor verbetering van het toepassen van due diligence en de bijbehorende publieke rapportage hierover. Vrijwel alle verklaringen en rapporten laten ruimte over voor verbetering.  
• De due diligence vragenlijst, waarin vertrouwelijk wordt gevraagd hoe een bedrijf due diligence toepast, is ingevuld door 85% van de bedrijven. Dit is het vervolg op de nulmeting van vorig jaar. Wat met name opvalt ten opzichte van het eerste jaar is dat meer bedrijven hun leveranciers zijn gaan bevragen over de naleving van de OESO-richtsnoeren. Daarnaast blijkt dat inmiddels ongeveer de helft van de bedrijven bezig is met het toepassen van de belangrijkste eisen van stap 1 (sterke ondernemings-beheersystemen instellen), stap 2 (risico's in de toeleveringsketen vaststellen en beoordelen) en stap 5 (jaarlijks verslag uitbrengen over due diligence) van de OESO-richtsnoeren.

Hoewel stappen zijn gemaakt ten opzichte van vorig jaar, is er nog altijd voldoende ruimte voor verbetering. Een aantal bedrijven heeft dit jaar niet voldaan aan de afspraken op het gebied van due diligence die staan opgenomen in het convenant. De stuurgroep buigt zich over consequenties voor deze bedrijven. Daarnaast zal de werkgroep het komende jaar aandacht besteden aan de ondersteuning van deze bedrijven om de afspraken na te komen.

Voor de kleinere sieradenfabrikanten en detailhandelaren is een gedragscode de motor voor het verbeteren van de goudketen. In het tweede jaar van het convenant publiceerden de brancheorganisaties FGZ en NGG een gedragscode. U vindt hier de gedragscode van FGZ en die van de NGG. Inmiddels is deze ondertekend door 46 leden van FGZ en 22 leden van NGG. Echter, het ondertekenen van de gedragscode loopt trager dan verwacht. Dit blijft een punt van aandacht voor de betrokken brancheorganisaties. De komende jaren wordt extra ingezet op voorlichting over het convenant, de gedragscode, en de hulp die bedrijven ontvangen wanneer ze ondertekenen.

In het convenant zegt de overheid toe om goud en goudhoudende materialen op maatschappelijk verantwoorde wijze in te kopen. Het Ministerie van Buitenlandse Zaken streeft ernaar al haar aanbestedingen te toetsen aan de Internationale Sociale Voorwaarden (ISV). Nu is dat alleen van toepassing op aanbestedingen binnen de risicocategorieën boven de EU aanbestedingsdrempel. Meer hierover valt te lezen in het actieplan en de Kamerbrief. In 2018 waren de ISV verplicht voor vijf aanbestedingen van de Rijksoverheid, binnen deze risicocategorieën, voor producten of diensten waarin mogelijk goud of goudhoudende producten voorkomt. In alle vijf van deze aanbestedingen zijn de ISV toegepast. Tevens is een academie opgericht, toegankelijk voor alle Nederlandse overheden, voor het implementeren van de ISV.

Maatschappelijke organisaties dragen structureel bij aan het toepassen van due diligence bij bedrijven. Via deelname aan de werkgroep voorzien ze bedrijven hierover van uitleg en advies. Ook geven ze terugkoppeling op de activiteiten die bedrijven reeds ondernemen, bijvoorbeeld door de due diligence verslagen van bedrijven te beoordelen. Daarnaast deelden maatschappelijke organisaties hun feedback op de ontwikkelde gedragscode van de brancheorganisaties.