Jaarrapportage 2021-2022
& eindrapportage vijf jaar samenwerking
Convenant Verantwoord Goud
September 2022
Collectief invloed uitoefenen
De drie additionele taakgroepen die in jaar 4 zijn opgericht binnen de werkgroep Collective Action and Upscaling (CAU) hebben in het laatste jaar meerdere activiteiten uitgevoerd. De taakgroep Artisinal and Small-scale Mining (ASM) goud is gericht op het brengen van goud afkomstig uit kleinschalige mijnbouwprojecten naar de Nederlandse markt. De taakgroep Outreach to Refiners is ingesteld om gezamenlijk invloed uit te oefenen op smelterijen en raffinaderijen. Daarnaast heeft de taakgroep recycling een rondtafelgesprek georganiseerd over de recycling van mobiele telefoons. Ook zetten leden van de werkgroep CAU zich in voor het Uganda Gold Partnership.
Due diligence beleid of verklaringen
Due diligence rapporten 2018-2019
Taakgroep ASM goud
Vraag van de Nederlandse markt naar goud uit kleinschalige mijnbouw vergroten door de ontwikkeling van route-to-market modellen.
Lees verder
Taakgroep Recycling
Verantwoorde inzameling en recycling van goud bevorderen door witwassen te verminderen en recycling van bankkaarten en mobiele telefoons te vergroten.
Lees verder
Taakgroep Outreach to Refiners
Transparantie bij smelterijen en raffinaderijen verbeteren met behulp van een stappenplan.
Lees verder
Uganda Project
Geleerde lessen bij de bestrijding van kinderarbeid in artisanale mijnen in Oeganda worden in verschillende landen gepromoot.
Lees verder
Strategie voor het vergroten van impact
Aanbevelingen Levin Sources voor een meer effectieve strategie.
Lees verder
Samenwerking tussen partijen
Meerwaarde van samenwerking tussen verschillende partijen.
Lees verder
Taakgroep Recycling
Het convenant stelt dat partijen hun collectieve invloed aanwenden om verantwoorde inzameling en recycling van e-waste te stimuleren. In september 2020 publiceerde het goudconvenant een onderzoek over de recycling van goud met daarin de volgende aanbevelingen:
- Verhoog de hoeveelheid van gerecycled goud in Nederland;
- Er moeten inspanningen worden geleverd om de traceerbaarheid en het volgen van de waarde van goud te verbeteren, om het risico op witwassen te verminderen;
- Er moeten inspanningen worden geleverd om de traceerbaarheid en het volgen van de waarde van e-waste te verbeteren;
- Investeer in betere sociale en ecologische omstandigheden bij goudrecycling in ontwikkelingslanden om de risico’s die met deze processen gepaard gaan aan te pakken. Het is nodig om richtlijnen voor goudrecycling te ontwikkelen.
Het doel van de taakgroep was het ontwikkelen van specifieke activiteiten en/of projecten met betrekking tot de recycling van goud. Er zijn drie belangrijke kansen voor jaar vier en vijf van het convenant geïdentificeerd, namelijk:
- Lobbyen om het witwassen van geld in de goudsector te verminderen. Er verschijnt met medewerking van de taakgroep een artikel in het tijdschrift Edelmetaal over het Digitaal Opkopersregister (DOR), de risico’s van witwassen (inclusief het risico van witwassen door het kopen van goud in risicogebieden);
- Gezamenlijke invloed inzetten om de goudrecycling van bankkaarten te vergroten. Er is contact geweest met de Vereniging van Banken, individuele banken en het ministerie van Economische Zaken;
- Het bevorderen van de recycling van mobiele telefoons. Er wordt deskresearch gedaan naar de knelpunten bij het recyclen van mobiele telefoons, hoe dit haalbaar en winstgevend te maken en hoe consumenten te overtuigen hun oude telefoons te recyclen.
In jaar vijf heeft de taakgroep de focus gelegd op het bevorderen van de recycling van mobiele telefoons. Er werd deskresearch gedaan waarin naar voren kwam dat recycling een kostbaar proces is, gebruik van derden in de recycle keten voor weinig transparantie zorgt, bewustzijn over gerecycled goud bij consumenten ontbreekt, e-waste stromen door fragmentatie lastig in kaart te brengen is en dat er een gebrek aan handhaving op bestaande regelgeving is. Op basis van deze knelpunten is een rondetafelgesprek georganiseerd met verschillende belanghebbenden in het e-waste systeem voor (kleine) elektrische apparaten. Na afloop van het convenant wordt onder begeleiding van UNICEF verkend welke deelnemers van het rondetafelgesprek een vervolg willen geven aan een zelfstandig opererende taakgroep die de volgende activiteiten gaat ontplooien:
- Lobbyen om Extended Producer Responsibility om te zetten naar EU-regelgeving;
- Onderzoek doen naar de partijen die actief zijn op de informele markt voor refurbished mobieltjes;
- Inzichtelijk maken wat de grootste en meest vooroplopende partijen zijn in de het recyclesysteem voor e-waste.
- Onderzoek doen naar het bereiken van een integrale keten waarbij de juiste partijen aangesloten zijn.
Taakgroep Outreach to Refiners
De OESO-richtlijnen beschrijven de raffinaderijen als een relevant choke-point in de goudketen. Eén van de doelen van het convenant is daarom de openbaarmaking van de namen van de raffinaderijen die goud leveren aan de Nederlandse markt (zie artikelen 3.35-3.37 van het convenant). De bedrijven worden aangemoedigd om de raffinaderijen die zij in hun toeleveringsketen hebben te identificeren, openbaar te maken en, waar mogelijk, de due diligence-praktijken van de raffinaderijen te verifiëren. Door de openbaarmaking dragen bedrijven bij aan een transparantere toeleveringsketen. Raffinaderijen worden verzocht om zowel de landen waar ze goud inkopen als de due diligence-risico’s die zijn geïdentificeerd publiek te maken (zie artikel 5.6a van het convenant).
In 2020 is de taakgroep Outreach to Refiners ingesteld om gezamenlijk invloed uit te oefenen op smelterijen en raffinaderijen met als doel transparantie te verbeteren en de inkoopprocessen van goud in lijn te brengen met de OESO-richtlijnen. Een deel van de bedrijven heeft de raffinaderijen in de keten in kaart gebracht. Na de deskresearch in jaar vier, waarin de due diligence praktijken van de tien meest gebruikte raffinaderijen door partijen van het convenant werden onderzocht, zijn in jaar vijf van het convenant zes raffinaderijen geselecteerd om mee in gesprek te gaan over hun due diligence praktijken. De taakgroep heeft uiteindelijk met drie raffinaderijen een gesprek kunnen voeren. De resultaten van die gesprekken zijn verwerkt in een geanonimiseerd en geaggregeerd rapport voor intern gebruik. Daarnaast is er een stappenplan gemaakt en gepubliceerd op basis van de ervaringen die deze taakgroep heeft opgedaan. Dit stappenplan is bedoeld voor bedrijven die raffinaderijen in hun keten willen gaan benaderen en bevat concrete suggesties over hoe dit aangepakt kan worden.
Uganda Project
Het project van het Uganda Gold Partnership liep officieel af in maart 2021. De bevindingen staan in de eindevaluatie. De lessen van het Uganda Gold Partnership zijn tevens vastgelegd in een blog van Hivos en zijn meegenomen in het initiatief Project Access: Professionalising ASGM in Kenya and Uganda, dat in februari 2021 van start ging en in het Work: No Child’s Business (WNCB) programma van de alliantie tussen UNICEF, Save the Children en Stop Kinderarbeid dat loopt van juli 2019 tot juli 2024. Ook het Book & Claim model dat door Solidaridad in samenwerking met Fairphone is ontwikkeld, mede naar aanleiding van het Uganda project, zal in verschillende landen worden gepromoot door de maatschappelijke organisaties, om het formalisatie proces van ASM goud mijnbouw een impuls te geven.
Strategie voor het vergroten van impact
In het derde jaar heeft het Convenant Verantwoord Goud aan consultancy bureau Levin Sources gevraagd om onderzoek te doen naar manieren waarop het convenant efficiënter te werk kan gaan en meer impact kan genereren. Levin Sources heeft onder andere aanbevelingen gedaan over het bereiken van standaard setters en raffinaderijen, en het samenwerken met andere multistakeholder initiatieven. Mede door Covid-19 is er het afgelopen jaar echter weinig gedaan met deze aanbevelingen. Doel is om het komende jaar actief te kijken welke activiteiten verder ontwikkeld zullen worden.